POLDERMOLEN DE LANGELANDSTER

Het gebied ten noorden van Bedum, globaal van Zoutkamp tot Delfzijl staat in de provincie Groningen bekend als het Hogeland. Het gebied in de driehoek tussen de stad Groningen, Ten Boer en Bedum wordt wel eens het Lageland genoemd. Dit gebied, evenals het laaggelegen gebied in de omgeving van Slochteren, was vroeger een woud van molens, een soort van Groninger Kinderdijk. De meeste van deze poldermolens hebben het veld moeten ruimen of zijn afgebrand, maar enkele maalvaardige poldermolens getuigen van dit bedrijvige verleden in dit gebied. Het had niet veel gescheeld of De Langelandster had ook tot de categorie verdwenen molens behoord.

De Langelandster molen werd in 1936 geheel gerestaureerd en daarbij werd zelfzwichting en een stroomlijnneus aangebracht op het wiekenkruis. Na de Tweede Wereldoorlog ging het bergafwaarts met de molen. De bemaling werd overgenomen door een elektrisch gemaaltje waarna de molen steeds verder aftakelde. Nadat de molen in 1977 eigendom werd van de Molenstichting Hunsingo en Omstreken werd de molen verder geconserveerd met het doel in de toekomst tot restauratie te komen.

In 1988 werd de molen geheel gerestaureerd en hij is sindsdien in staat om net als het naast staande elektrische gemaal het boezempeil van het Thesingermaar op peil te houden.

Foto: Christiaan Gevers

DE MOLENAAR

Naam: Harmannus Noot

Geboortejaar: 14-05-1957

Molenaar sinds: 14-05-1980

In het dagelijks leven: gepensioneerd

Hoe ben je molenaar geworden:

In het toenmalige ‘Nieuwsblad van het Noorden’ stond een vacature van molenmaker Doornbosch uit Adorp die op zoek was naar ‘timmerjongens’. Ik was opgeleid tot timmerman, maar door de toenmalige crisis in de jaren ’70 (ook toen al) heb ik tijdelijk een baan geaccepteerd in een banketbakkersbedrijf. Na mijn sollicitatie werd ik uitgenodigd om op een avond langs te komen bij Doornbosch in Adorp. Hij zei ik weet niet of dit zware werk wel wat voor jou is met je ‘bakkershandjes’, maar ik wil het wel met jou proberen. Zo kwam ik na een jaar toch weer terecht in de houtbouw. Ik was zo geboeid geraakt door het vak van molenrestaurateur, dat ik besloot de opleiding tot vrijwillig molenaar te gaan volgen. Op mijn 23e verjaardag op 14 mei 1980, ben ik geslaagd voor het vrijwillige molenaarsexamen op korenmolen “De Korenschoof” in Noordlaren.

Wat is er leuk aan molenaar zijn?

Het werken met en het beheersen van de natuurkrachten en het rondgaan van de wieken boeit mij enorm. Ook het feit dat ik de kapitein ben op het schip ervaar ik als een aparte beleving. Verder geniet ik hier in Garmerwolde enorm van de wijdsheid van het open landschap. Ik kan hier kilometers om me heen kijken. Iets wat ik van m’n geboortestreek het Hogeland al gewend was. Regelmatig zie ik een groep reeën voorbij komen en ook ijsvogels heb ik hier al gespot.

Wat maakt jouw molen zo bijzonder?

In het duizend jaar oude polderlandschap rond Garmerwolde stonden omstreeks 1900 zo’n vijftien windwatermolens voor de bemaling van de omliggende polders. “De Langelandster” en de “Noordermolen” op de grens van Garmerwolde en Noorddijk, zijn de enige twee overgeblevenen van deze vijftien. De bovenas van “De Langelandster” is één van de twee in de provincie Groningen aanwezige assen waarvan de ijzergieterij onbekend is. Ook de verschillende ingekerfde inscripties uit o.a. 1829 en 1836 zijn bijzonder. De landschappelijke waarde van de molen is erg groot vanwege het nog steeds ongerepte open landschap.

Een bijzondere anekdote over je molen.

In de beginjaren van mijn molenaarsschap op deze molen (1988 – 2002) trof ik op een mooie zonnige zondagmiddag een liefkozend paartje aan temidden van het twee kontjes hoge gras in het talud van de molen. Toen ik al kuchend arriveerde en toevallig de andere kant opkeek, kwamen beiden overeind. Ik verontschuldigde mij en vertelde dat het vandaag draaidag was voor de molen. Mijn verbazing was groot dat beiden een grote interesse aan de dag legden in de werking en historie van de molen. Ze zijn dan ook de hele middag gebleven en gezamenlijk hebben we nog een kopje thee gedronken.